Czy polskie przepisy o split payment są zgodne z prawem unijnym? O tym rozstrzyga najnowszy wyrok TSUE

Magdalena Kopacz

12 września 2024 r. w wyroku C-709/22 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej potwierdził, że polskie przepisy regulujące mechanizm podzielonej płatności (split payment), dające pierwszeństwo Skarbowi Państwa dla uregulowania długów ze środków zdeponowanych na rachunku VAT, są zgodne z prawem UE.

Tło sprawy

Sprawa rozstrzygana przez TSUE dotyczyła wniosku syndyka o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku VAT podatnika w upadłości na rachunek masy upadłości. Organy podatkowe oddaliły ten wniosek.

W rezultacie odmowy prezkazania środków, syndyk złożył skargę do WSA we Wrocławiu, który postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do TSUE z pytaniem prejudycjalnym.

Wątpliwości WSA dotyczyły w głównej mierze tego, czy odmowa wypłaty środków z rachunku VAT syndykowi na zaspokojenie wierzytelności upadłej spółki, jest zgodna z unijną zasadą proporcjonalności.

Stanowisko TSUE

TSUE uznał, że polskie prawo podatkowe, które reguluje wykorzystanie środków zgromadzonych na rachunku VAT, jest zgodne z zasadą neutralności i proporcjonalności. W wyroku podkreślono, że nie jest zabronione, aby krajowe przepisy ograniczały wykorzystanie zdeponowanych środków na odrębnym rachunku VAT jedynie do określonych celów. Zdaniem TSUE, nie blokują one bezwzględnie tych środków.

Należy zatem stwierdzić, że zgodna z prawem jest praktyka, według której środki zgromadzone na rachunku VAT mogą zostać przekazane w szczególności w celu dokonania:

• zapłaty VAT należnego organowi podatkowemu lub
• zapłaty VAT wskazanych na fakturach otrzymanych od dostawców towarów lub usług.

Jednocześnie – zdaniem TSUE – przyjęte w polskim prawie regulacje w zakresie split payment są proporcjonalne do ich celu, jakim jest zapobieganie oszustwom podatkowym. Nie naruszają one zatem unijnej zasady praworządności.

Potwierdzenie prawidłowości przyjętych zasad

Wyrok TSUE rozwiewa wszelkie wątpliwości, że wprowadzone przez polskiego ustawodawcę przepisy dotyczące mechanizmu split payment, regulujące możliwość przekazania środków zdeponowanych na rachunku VAT tylko do określonych celów są prawidłowe i odpowiednie.

Dla podatników przedmiotowy wyrok może być niekorzystny. Środki zgromadzone na rachunku VAT nadal pozostają bowiem ograniczone w wykorzystaniu i nic nie wskazuje na to, aby miało się to zmienić. W przypadku więc posiadanych zaległości podatkowych, pierwszeństwo zaspokojenia wierzycieli upadłej spółki, zawsze będzie po stronie Skarbu Państwa.