Fundacje rodzinne w CRBR – kiedy i kogo zgłosić?

Anna Jarecka-Kowal

Fundacje rodzinne tak jak spółki podlegają wpisowi do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR). Regulacje prawne, które ich dotyczą nie są jednak precyzyjne. A to rodzi wiele pytań. Dlaczego tak jest? Kiedy należy zgłosić beneficjentów rzeczywistych nowopowstałej fundacji rodzinnej? Kogo należy zgłosić i jak postąpić z małoletnimi beneficjentami fundacji?

Termin zgłoszenia fundacji rodzinnej do CRBR

Terminy zgłoszeń nowych podmiotów do CRBR, tak samo jak zakres zgłoszeń, reguluje Ustawa z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (ustawa o AML). Nie przewiduje ona jednak odrębnej regulacji dla fundacji rodzinnej. Tworząc zgłoszenie, należy bowiem stosować przepisy o trustach.

Tu pojawia się ważne pytanie – kiedy zgłosić fundację rodzinną do CRBR, skoro należy to zrobić w ciągu 14 dni od utworzenia trustu (fundacji rodzinnej). Czy utworzeniem będzie podpisanie aktu założycielskiego i statutu, czyli powstanie fundacji rodzinnej w organizacji? Czy dopiero rejestracja w rejestrze fundacji rodzinnych i uzyskanie przez fundację rodzinną osobowości prawnej?

Ważniejszy dzień rejestracji

Skoro w przepisach nie można znaleźć dokładnej odpowiedzi na wskazane pytania, najczęściej z pomocą przychodzą pytania i odpowiedzi opublikowane na stronie Ministerstwa Finansów (MF). W tym przypadku MF nie opublikowało jednak swojego stanowiska.

Nieoficjalnie jednak MF informuje zainteresowanych, że zgłoszenie fundacji rodzinnych do CRBR należy utworzyć dopiero po jej wpisie do odpowiedniego rejestru.

Dlaczego?  Ze względu na to, że fundacja rodzinna w organizacji nie podlega zgłoszeniu do CRBR (tak samo jak spółka z o.o. w organizacji). Takie podmioty nie zostały bowiem wymienione w ustawie o AML jako zobowiązane do zgłoszenia danych beneficjentów rzeczywistych.

Fundacja rodzinna dokonuje zatem zgłoszenia informacji do CRBR dopiero w terminie 14 dni od dnia wpisu do rejestru prowadzonego przez Sąd Rejestrowy w Piotrkowie Trybunalskim. Do terminu nie wlicza się sobót, niedziel oraz świąt.

Kogo zgłosić?

Uznaje się, że osobami mającymi decydujący wpływ na fundacje rodzinne najczęściej będą: fundator, członkowie organów fundacji rodzinnej (zarządu, zgromadzenia beneficjentów lub rady nadzorczej) oraz beneficjenci fundacji rodzinnej.

W przypadku osób występujących w fundacji rodzinnej w kilku rolach na raz, należy przy ich nazwisku wymienić wszystkie pełnione funkcje. Przykładowo: fundatora, członka zarządu i beneficjenta fundacji zarazem.

Dzieci jako beneficjenci rzeczywiści

Fundacje rodzinne często tworzone są z myślą o dzieciach i wnukach, dlatego beneficjentami fundacji rodzinnej bywają małoletnie dzieci. Czy można jednak mówić o wywieraniu wpływu na fundację rodzinną przez osoby pozostające pod władzą rodzicielską? Co w takim przypadku z ich zgłoszeniem do CRBR?

Również na te pytania odpowiedzi udzielane są przez MF indywidualnie zainteresowanym. Niestety na tę chwilę nie znalazły się na oficjalnej stronie internetowej MF.

Według MF, co do zasady beneficjentami rzeczywistymi Fundacji mogą być małoletnie dzieci, jeśli ukończyły już 13 lat (mają wtedy ograniczoną zdolność do czynności prawnych).

Małoletnich poniżej 13 roku życia (jako że nie mają jeszcze zdolności do czynności prawnych) według MF nie wykazuje się w CRBR. Należy jedynie wskazać w CRBR ich przedstawiciela ustawowego, opiekuna prawnego ustanowionego przez sąd opiekuńczy lub kuratora zarządzającego majątkiem. W przypadku małoletnich między 13 a 18 rokiem życia zgłaszany jest zarówno małoletni, jak i jego przedstawiciel ustawowy.

***

Temat zgłoszeń do CRBR nie po raz pierwszy rodzi wiele pytań i wątpliwości. W przypadku fundacji rodzinnej nakłada się na to niedostosowanie regulacji prawnych do specyfiki nowej osoby prawnej. Przez to przepisy AML dotyczące fundacji rodzinnych bywają różnie interpretowanie przez MF i instytucje obowiązane. Przykładowo banki uważają, że małoletni do ukończenia 18 lat (czyli bez uzyskania pełnej zdolności do czynności prawnych) nie powinien być uznany za beneficjenta rzeczywistego fundacji rodzinnej. Trudno jest niekiedy samodzielnie wybrnąć z takich zawiłości prawnych.

Zachęcamy w związku z tym do kontaktu z naszymi prawnikami, którzy pomogą ustalić beneficjentów rzeczywistych w konkretnym przypadku.