Istotą mechanizmu podzielonej płatności (tzw. split payment) jest uregulowanie na rzecz kontrahenta zapłaty odpowiadającej kwocie netto na zwykły rachunek bankowy kontrahenta, a kwoty odpowiadającej VAT na tzw. „rachunek VAT” (prowadzony równolegle do „zwykłego” rachunku bankowego podatnika VAT).
Taka podzielona płatność możliwa jest w oparciu o udostępniony przez bank specjalny komunikat przelewu, w treści którego należy podać m.in. numer faktury otrzymanej od kontrahenta, kwotę należności brutto i kwotę VAT.
W aktualnym stanie prawnym stosowanie split paymentu jest dobrowolne i zależy wyłącznie od woli nabywcy/usługobiorcy. Dokonanie zapłaty w trybie podzielonej płatności wiąże się dla niego z pewnymi korzyściami (m.in. ochrona przed solidarną odpowiedzialnością w VAT, brak dodatkowego zobowiązania podatkowego i podwyższonej stawki odsetek za zwłokę). Od 1 listopada 2019 r. stosowanie split paymentu stanie się jednak obowiązkowe w przypadku niektórych rodzajów transakcji, gdy kwota należności ogółem przekroczy 15 tys. zł (dotyczy to m.in. obrotu niektórymi wyrobami stalowymi, metalami nieżelaznymi, odpadami, surowcami wtórnymi, elektroniką). W pozostałym zakresie stosowanie podzielonej płatności nadal będzie dobrowolne.
Rozliczenia w walutach obcych a krajowe przepisy dotyczące VAT i split paymentu
W świetle aktualnego brzmienia przepisów i ugruntowanej praktyki władz skarbowych prowadzenie rozliczeń z kontrahentami i umieszczanie na fakturach kwot należności w walutach obcych jest w pełni dopuszczalne. Krajowe regulacje o VAT nakazują jedynie, aby na fakturach wykazywać kwoty podatku VAT w polskiej walucie.
Z drugiej strony, z przepisów prawa bankowego wynika, że rachunek VAT jest prowadzony w walucie polskiej i może być utworzony wyłącznie dla rachunku bankowego prowadzonego w złotówkach. Aktualne ani wchodzące w życie w listopadzie przepisy nie przewidują wprost możliwości stosowania mechanizmu split payment do transakcji rozliczanych w walutach obcych.
Jak użyć split paymentu, gdy fakturę wystawiono w walucie obcej?
W praktyce zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności w transakcji rozliczanej w walucie obcej jest utrudnione, ale jednak możliwe. Proponowane rozwiązanie wymaga wykonania dwóch odrębnych przelewów:
- przelewu kwoty netto (wykazanej na fakturze w walucie obcej) z rachunku walutowego podatnika na rachunek walutowy kontrahenta, oraz
- przelewu złotowego kwoty podatku VAT (wykazanej na fakturze) na rachunek VAT kontrahenta z wykorzystaniem mechanizmu split payment (w obu pozycjach – wartość brutto i kwota VAT – należy podać tę samą wartość).
Możliwość dokonania oddzielnej zapłaty objętej split paymentem wyłącznie w odniesieniu kwoty VAT została potwierdzona przez Krajową Informację Skarbową w komunikacie zamieszczonym na stronach internetowych tej instytucji (link).
Problemem może być brzmienie nowych regulacji
Opisane wyżej rozwiązanie jest obecnie stosowane w praktyce przez przedsiębiorców. Zwracamy jednak uwagę, że w treści nowych przepisów o obowiązkowym stosowaniu mechanizmu podzielonej płatności (a dokładnie w art. 108a ust. 1b ustawy o VAT wchodzącym w życie od 1 listopada 2019 r.) wskazano, że podatnik, który dokonuje transakcji objętej obowiązkiem zastosowania split paymentu jest zobligowany do „przyjęcia płatności kwoty należności” z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności.
Teoretycznie powyższe sformułowanie może zostać wykorzystane przez władze skarbowe jako podstawa niekorzystnej argumentacji, zgodnie z którą w ramach obowiązkowego split paymentu cała kwota wynikająca z faktury musi zostać przekazana za pomocą specjalnego komunikatu przelewu (wydaje się, że wniosek ten nie powinien mieć zastosowania do płatności objętych dobrowolnie mechanizmem podzielonej płatności). W świetle takiej interpretacji zastosowanie opisanego wyżej rozwiązania mogłoby się wiązać z ryzykiem ustalenia dodatkowego sankcyjnego zobowiązania podatkowego w VAT i/lub odpowiedzialności karnej skarbowej po stronie dokonującego zapłaty oraz kwestionowaniem prawa do ukosztowienia wydatku w PIT/CIT.
Z drugiej strony, takie niekorzystne podejście uniemożliwiałoby w praktyce stosowanie split paymentu do niektórych transakcji rozliczanych w walutach obcych. Transakcje objęte obowiązkową podzieloną płatnością musiałyby zatem być rozliczanie wyłącznie w walucie polskiej co – w naszej ocenie – godziłoby w swobodę działalności gospodarczej i swobodę zawierania umów. Naszym zdaniem takie podejście byłoby nieprawidłowe.
***
Kierunek interpretacji nowych przepisów przez władze podatkowe nie jest jeszcze znany. Jeżeli ze względów biznesowych transakcje objęte obowiązkowym mechanizmem podzielonej płatności muszą być w Państwa przypadku rozliczanie w walutach obcych, rekomendujemy wystąpienie z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej w celu potwierdzenia, że ww. rozwiązanie jest dopuszczalne również w tym przypadku. Jeśli będzie to Państwa intencją, zespół Sendero Tax & Legal z przyjemnością udzieli wsparcia w tym zakresie.