Konsument może oczekiwać lepszych warunków gwarancji

Zofia Brylińska – Karpicz

Od ponad roku obowiązują nowe przepisy dotyczące minimalnych warunków gwarancji udzielanej konsumentom. Zmiana ustawy o prawach konsumenta przede wszystkim dotyczyła uprawnień konsumentów w przypadku niezgodności towaru z umową. Wprowadziła również minimalne wymogi dotyczące warunków tzw. „gwarancji trwałości” udzielanej konsumentom.

Zmiany w zasadach gwarancji

Zmiany w zasadach gwarancji udzielanej konsumentom wynikają z implementacji przepisów unijnych tj. nowelizacji ustawy o prawach konsumenta z dnia 4 listopada 2022 r., która weszła w życie 1 stycznia 2023 r. W odniesieniu do gwarancji został wprowadzony jeden dodatkowy przepis art. 43g znajdujący się na końcu rozdziału. Przepis ten wprowadził duże poruszenie wśród przedsiębiorców. Zgodnie z ust. 2 powyższego przepisu, gwarancja trwałości nie może przewidywać warunków naprawy albo wymiany mniej korzystnych dla konsumenta niż określone w art. 43d ustawy o prawach konsumenta. Odwołanie to oznacza zastosowanie do gwarancji przepisów o zasadach wymiany i naprawy towarów z tytułu niezgodności towarów z umową.

„Gwarancji trwałości”

Nowe pojęcie „gwarancji trwałości” na pierwszy rzut oka może wydawać się niespójne z gwarancją uregulowaną dotychczas w kodeksie cywilnym. Może budzić więc wątpliwość, czy do gwarancji udzielonej konsumentowi, należy stosować minimalne wymogi z ustawy o prawach konsumenta. Pomimo wprowadzenia nieznanego dotychczas w polskim prawie pojęcia „gwarancji trwałości” zasadniczo odpowiada ono dotychczasowej gwarancji czy gwarancji jakości, unormowanej w kodeksie cywilnym. Trwałość oznacza bowiem „zdolność towaru do zachowania jego funkcji i właściwości w toku zwykłego korzystania”. Trzeba pamiętać, że zmiany w przepisach wynikają z implementacji przepisów unijnych (dyrektywy 2019/771), w których często pojawia się nieco inna siatka pojęciowa. Stąd istotne jest jej znaczenie.

Konsekwencje zmian

Pozornie mała zmiana w przepisach, istotnie zwiększyła uprawnienia konsumentów z tytułu udzielanej gwarancji. Z drugiej strony zmiana przepisów zwiększyła obciążenia przedsiębiorców udzielających gwarancji. Dotychczas gwarancja mogła być kształtowana dość swobodnie. Oczywiście jej zakres definiował kodeks cywilny oraz po części treść klauzul abuzywnych dotyczących postanowień gwarancji. Aktualnie minimalne wymogi gwarancji regulują wprost przepisy ustawy.

Nowe obowiązki gwaranta

Nowe obowiązki gwaranta znajdą zastosowanie w przypadku wymiany i naprawy zareklamowanego towaru w ramach gwarancji. Przede wszystkim realizacja wymiany lub naprawy powinna odbywać się w rozsądnym czasie i bez nadmiernych niedogodności dla konsumenta.

Przedsiębiorca zobowiązany jest m.in. do poniesienia kosztów naprawy lub wymiany, w tym w szczególności kosztów opłat pocztowych, przewozu, robocizny i materiałów. Reklamowany towar powinien odebrać od konsumenta na swój koszt. Co więcej, jeżeli zareklamowany towar został zamontowany, przedsiębiorca zobowiązany jest go zdemontować i zamontować ponownie po dokonaniu naprawy lub wymiany. Może też zlecić wykonanie tych czynności na swój koszt. Podsumowując, obciążenia przedsiębiorców – gwarantów są aktualnie dużo większe. Aktualnie to na przedsiębiorcy ciąży obowiązek organizacji i sfinansowania odbioru zareklamowanego towaru.

Konsument co do zasady może dokonać wyboru – czy żąda naprawy lub wymiany towaru. Przedsiębiorca może natomiast w uzasadnionych przypadkach wybrać naprawę zamiast wymiany lub wymianę zamiast naprawy. Może też odmówić spełnienia żądania konsumenta, jeżeli naprawa i wymiana są niemożliwe lub wymagałyby nadmiernych kosztów dla przedsiębiorcy. Konsument nie jest również zobowiązany do zapłaty za zwykłe korzystanie z towaru, który następnie został wymieniony.

Oświadczenie gwarancyjne

Nowelizacja z 1 stycznia 2023 r. dotyczyła również niektórych przepisów o gwarancji znajdujących się w kodeksie cywilnym. W szczególności doprecyzowano treść oświadczenia gwarancyjnego. Oświadczenie gwarancyjne powinno dodatkowo zawierać m.in. opis procedury, której należy przestrzegać, aby skorzystać z gwarancji oraz warunki gwarancji.

Nowy przepis istotnie zwiększa więc uprawnienia konsumentów z tytułu gwarancji. W konsekwencji przedsiębiorcy powinni zweryfikować oraz zmodyfikować warunki gwarancji. Niewykluczone, że dla konsumentów gwarancja powinna być kształtowana odrębnie, na nowych zasadach.

Podsumowanie

Czy zmiany w zakresie gwarancji konsumenckiej były rzeczywiście potrzebne? Oceniając praktykę rynkową wydaje się, że nie. Do tej pory udzielenie dodatkowej gwarancji na produkt było bardziej swobodne. Było to korzystne zarówno dla konsumentów jak i dla przedsiębiorców. Wprowadzone zmiany w dużej mierze zrównują uprawnienia konsumentów z tytułu niezgodności towaru z umową z uprawnieniami z tytułu gwarancji. Oceniam, że w konsekwencji nowe przepisy mogą powodować niechęć przedsiębiorców do udzielania gwarancji lub skrócenie okresu gwarancji. W konsekwencji gwarancja może stać się wyłącznie prowizoryczna i stanowić bardziej narzędzie marketingowe niż dodatkowe zabezpieczenie dla konsumenta.