Zgodnie z praktyką polskich organów podatkowych, przemieszczenie własnych towarów z terytorium Polski na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej – stanowiące tzw. nietransakcyjne WDT – należy udokumentować fakturą. Wystawienie dokumentu wewnętrznego jest w tym przypadku niewystarczające.
Kiedy mamy do czynienia z nietransakcyjnym WDT?
Nietransakcyjne WDT jest szczególnym rodzajem dostawy wewnątrzwspólnotowej. Definicja tego rodzaju transakcji jest zawarta w art. 13 ust. 3 ustawy o VAT.
Zgodnie z tym przepisem, za WDT uznaje się również przemieszczenie przez podatnika, o którym mowa w art. 15 ww. ustawy, lub na jego rzecz towarów należących do jego przedsiębiorstwa z terytorium kraju na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, które zostały przez tego podatnika na terytorium kraju w ramach prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa wytworzone, wydobyte, nabyte, w tym również w ramach WNT, albo sprowadzone na terytorium kraju w ramach importu towarów, jeżeli mają służyć działalności gospodarczej podatnika.
Nietransakcyjnym WDT jest więc czynność jednostronna, polegająca na przemieszczeniu przez podatnika (lub przez osobę trzecią działającą na jego rzecz) własnych towarów z Polski do innego państwa członkowskiego, w którym mają posłużyć jego działalności gospodarczej.
Z nietransakcyjnym WDT będziemy mieć w konsekwencji do czynienia np. w sytuacji, w której polski podatnik przetransportuje własne towary (półprodukty) z magazynu w Polsce do swojej fabryki w Niemczech, celem wykorzystania ich w ramach realizowanych procesów produkcyjnych.
Innym przykładem nietransakcyjnego WDT może być również przemieszczenie (poza tzw. procedurą magazynu typu call-off stock) przez polskiego podatnika swoich towarów (gotowych produktów) z zakładu produkcyjnego w Polsce do swojego magazynu we Francji, celem dalszej ich redystrybucji do klientów z Francji, Hiszpanii i Portugalii.
Wątpliwości w zakresie sposobu udokumentowania nietransakcyjnego WDT
Ustawa o VAT przewiduje dla określonych czynności i zdarzeń obowiązek udokumentowania ich fakturą. W świetle art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż (tj. odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów), a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.
Aby podatnik był zobowiązany do wystawienia faktury na podstawie tego przepisu konieczne jest więc, aby transakcja objęta tym przepisem (np. WDT) była dokonywana na rzecz innego podatnika lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.
Powyższe może powodować uzasadnione wątpliwości w przypadku nietransakcyjnego WDT, w ramach którego nie występuje klasyczny nabywca (kontrahent będący odrębnym podatnikiem).
Praktyka polskich organów podatkowych
Zdaniem organów podatkowych, wskazaną powyżej regulacją – mimo wątpliwości – objęte jest również nietransakcyjne WDT.
Władze podatkowe zdają się uzasadniać to tym, że w przypadku tej transakcji polski podatnik występuje niejako w podwójnej roli – jako dostawca na terytorium Polski (polski podatnik podatku) oraz jako nabywca na terytorium innego państwa członkowskiego niż Polska, na które przemieszczono towary (zagraniczny podatnik podatku od wartości dodanej). Pomimo więc, że czynność ta ma pod względem praktycznym charakter jednostronny, organy podatkowe uważają, że mamy w tym przypadku do czynienia w sferze prawno-podatkowej ze sprzedażą dokonywaną na rzecz innego podatnika podatku od wartości dodanej.
W konsekwencji powyższego, zdaniem polskich organów podatkowych, nietransakcyjne WDT powinno być dokumentowane fakturami VAT.
Powyższe wnioski wynikają w szczególności z interpretacji indywidualnych z 2 kwietnia 2021 r. (sygn. 0114-KDIP1-2.4012.56.2021.1.JŻ), z 25 stycznia 2021 r. (sygn. 0114-KDIP1-2.4012.447.2020.2.JŻ) oraz z 3 stycznia 2020 r. (sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.582.2019.3.KT).
Konsekwencje dla podatników
Biorąc pod uwagę zaprezentowaną praktykę organów podatkowych, podatnicy przemieszczający własne towary z terytorium Polski na terytorium innego państwa członkowskiego, powinni dokumentować te czynności poprzez wystawienie faktury zgodnej z polskimi przepisami dotyczącymi podatku VAT. Wystawienie w tym zakresie wyłącznie dokumentu wewnętrznego – co jest częstą praktyką wśród przedsiębiorców w tym zakresie – jest jednocześnie niewystarczające.
Podatnicy powinni o tym pamiętać i przestrzegać powyższego wymogu, gdyż niewystawienie faktury wbrew takiemu obowiązkowi stanowi przestępstwo skarbowego zagrożone karą grzywny do 180 stawek dziennych (w 2022 r. do ok. 7 mln zł).