O wnioskach dowodowych

Anita Woroniecka

Wnioski dowodowe w postępowaniu cywilnym pełnią kluczową rolę. Umożliwiają stronie przedstawienie dowodów na poparcie swoich roszczeń i twierdzeń. Ponieważ to na stronie ciąży odpowiedzialność za udowodnienie swoich twierdzeń – nie powinna ryzykować, że w skutek błędów proceduralnych jej dowody nie zostaną przeprowadzone lub – zostaną skutecznie zakwestionowane przez przeciwnika.

Jak formułować wnioski dowodowe?

Na przestrzeni ostatnich kilku lat przepisy regulujące wnioski dowodowe kilkukrotnie były zmieniane. Ustawodawca najwyraźniej testuje różne rozwiązania, służce celom postępowania cywilnego i powoduje konfuzję pełnomocników oraz sądu.

Formułując wnioski dowodowe – na gruncie obecnie obowiązujących przepisów – profesjonalni pełnomocnicy muszą pamiętać przede wszystkim o ich wyraźnym wyodrębnieniu z pozostałej treści pisma, w szczególności  – z uzasadnienia. Wnioski, które będą zawarte wyłącznie w treści uzasadnienia nie będą traktowane jako wnioski dowodowe.

Precyzyjne oznaczenie dowodu

Wniosek o przeprowadzenie dowodu powinien być precyzyjny: zawierać oznaczenie dowodu (dokument, zeznanie świadka, opinia biegłego, oględziny) oraz wskazanie faktów, które mają zostać wykazane tym dowodem (np. istnienie zobowiązania, przebieg zdarzenia, stan zdrowia). Staranne przemyślenie treści wniosku może zapobiec pominięciu przez sąd dowodu (np. jako mającego wykazać fakt bezsporny, nieistotny lub już udowodniony czy też nieprzydatny dla wykazania danego faktu). Jeśli wniosek nie będzie spełniał powyższych wymogów formalnych sąd może wezwać do usunięcia tego braku. Po bezskutecznym upływie  wyznaczonego w tym celu terminu – pominąć przeprowadzenie dowodu.

Zasada koncentracji materiału dowodowego

Wnioski dowodowe powinny być zgłoszone w odpowiednich terminach. Obowiązuje bowiem zasada koncentracji materiału dowodowego. Wpływ na określenie tego terminu ma fakt czy w danej sprawie wyznaczone zostało posiedzenie przygotowawcze lub  czy strona została formalnie zobowiązana przez sąd do podania wszystkich dowodów, istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy pod rygorem utraty prawa do ich powoływania w toku dalszego postępowania. Jeśli zamierzamy złożyć wnioski dowodowe w kolejnym z rzędu piśmie procesowym,  należy się upewnić czy ich zgłoszenie nie wymaga dodatkowego uzasadnienia. Precyzyjne przemyślenie tezy dowodowej może zapobiec – w niektórych wypadkach – także konieczności jej rozszerzania. W niektórych przypadkach także rozszerzenie tezy dowodowej może być uznane za spóźnione.

Podsumowanie

W postanowieniu dowodowym sąd może powołać się na treść wniosku dowodowego strony. Jest to o tyle istotne, że – będzie decydowało o granicach postępowania dowodowego.  Może narazić stronę np. na uchylenie przez sąd pytania do świadka, wykraczającego poza tezę dowodową.