Czy mogę ukryć swój PESEL w KRS? Albo podać tylko datę urodzenia?
O to pytają nasi Klienci coraz częściej. Przedsiębiorcy mają bowiem coraz większą świadomość, że ujawniony numer PESEL ułatwia kradzież tożsamości. Sprzyja temu unikalność tego numeru i wiele dodatkowych informacji, jakie są w nim zakodowane. Znając numer PESEL odkodujemy nie tylko wiek, ale też płeć osoby.
PESEL „podany na tacy”
Nie ma się więc czemu dziwić, że nowo powołani członkowie organów spółek chcieliby, żeby ich numery PESEL nie zostały upublicznione na stronie Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). Zwłaszcza, że zgadzając się na powołanie, w oświadczeniu wysłanym do sądu rejestrowego podają również swój adres do doręczeń. Często jest to adres zamieszkania. Od czasu, gdy dokumenty spółek publikowane są w Portalu Rejestru Sądowych (PRS), dostęp do wszystkich danych jest bardzo prosty. Dlatego np. podpowiadamy naszym Klientom, że zamiast adresów zamieszkania mogą podawać do doręczeń np. adres spółki, w której pełnią funkcję w Zarządzie.
Bez PESEL-u w KRS tylko cudzoziemcy
Niestety, na pytanie o możliwość ukrycia PESEL w KRS, musimy odpowiadać przecząco. W obecnym stanie prawnym każda osoba zgłaszana do KRS jako członek organu spółki handlowej, wspólnik, czy prokurent, musi we wniosku wskazać swój numer PESEL i liczyć się z jego upublicznieniem. Z tego obowiązku zwolnieni są jedynie cudzoziemcy, którzy oświadczą, że PESEL-u nie posiadają. W takim przypadku (i obecnie tylko w takim) można podać w zgłoszeniu samą datę urodzenia.
Pozostali nowi członkowie organów spółek mają zatem tylko taki wybór: zgodzić się na powołanie i upublicznienie swoich danych, albo nie wyrażać zgody i nie obejmować proponowanej funkcji.
„Zastrzeż PESEL” – już niedługo
Niedługo ma się to w pewnym zakresie zmienić. Przy czym zmiana nie będzie dotyczyła samej konstrukcji zgłoszeń do KRS, ale możliwości zastrzegania swojego numeru PESEL.
Rząd chce bowiem przeciwdziałać kradzieży tożsamości i przygotowuje nową usługę „Zastrzeż PESEL” w aplikacji mObywatel (zastrzeżenie będzie możliwe również przez stronę rządową lub w urzędzie gminy).
Jak można przeczytać na stronach rządowych, usługa zastrzeż PESEL umożliwi obywatelom:
Przepisy pozwalające na zastrzeganie numeru PESEL zostały już uchwalone. Zastrzeganie numeru PESEL będzie możliwe od dnia wskazanego w komunikacie ministra cyfryzacji, który ma zostać wydany do 31 grudnia 2023 r. W praktyce czekamy na wdrożenie rozwiązań technicznych.
Co zmieni zastrzeżenie PESEL?
Przede wszystkim zmieni się ciężar dowodu. Obecnie to ofiara przestępstwa kradzieży tożsamości musi udowodnić, że to nie ona zaciągnęła zobowiązane. Nowe przepisy zdejmą ten obowiązek z pokrzywdzonych, nakładając obowiązek weryfikacji zastrzeżenia PESEL przez instytucje finansowe. Dzięki temu, gdyby w trakcie obowiązywania zastrzeżenia PESEL ktoś zaciągnął na nasze dane kredyt, to instytucja finansowa nie mogłaby domagać się od nas zaspokojenia takiego roszczenia (spłaty takiego kredytu).
Także notariusze zostaną zobowiązani do weryfikowania, czy numer PESEL został zastrzeżony (przed sporządzeniem umowy zbycia nieruchomości i przed sporządzeniem pełnomocnictwa do takiej czynności).
Obowiązek weryfikacji zastrzeżenia numeru PESEL przez wskazane w projekcie podmioty (pod rygorem braku możliwości domagania się zaspokojenia roszczeń), zacznie obowiązywać od 1 czerwca 2024 r.
Jak się chronić zanim pojawi się rejestr?
Członkowie organów spółek mają teraz kilka możliwości ochrony przed nieuprawnionym wykorzystaniem ich numeru PESEL. Nie są one wprawdzie kompleksowe, jak planowana usługa „Zastrzeż PESEL”. Jednak warto o nich wiedzieć.
Większość z tych możliwości jest płatna (usługi komercyjne). Jest to np. usługa monitorowania zobowiązań prywatnych i firmowych z wykorzystaniem danych PESEL członków Zarządu i KRS spółki (proponowana przez KRD). Można wykupić również alerty BIK.
Warte rozważenia jest też skorzystanie z newsletterów KRS. Pisaliśmy o nich więcej tutaj.
Wystarczy zalogować się do systemu PRS i zaznaczyć chęć otrzymywania z KRS alertów dotyczących swojej spółki. Dzięki otrzymywaniu na bieżąco takiego newslettera, można będzie próbować przeciwdziałać kradzieżom spółki i nieuprawnionym wpisom do KRS przez podszywające się pod Zarząd osoby.
Podsumowanie
Kradzież tożsamości już niedługo będzie trudniejsza. Trudniejsze będzie też nielegalne wykorzystanie numerów PESEL pozyskanych z KRS. Zmiany przygotowane przez rząd i sam pomysł z usługą „Zastrzeż PESEL” należy ocenić pozytywnie. Musimy jednak na nie jeszcze trochę poczekać. Warto więc w tym czasie skorzystać z innych dostępnych sposobów monitorowania nieuprawnionego użycia numerów PESEL i ograniczyć negatywne konsekwencje dla nas i naszego biznesu.
Autor
