Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w wyroku z 3 czerwca 2021 r. w sprawie C-931/19 uznał, że stałe miejsce prowadzenia działalności nie istnieje w przypadku, gdy podatnik w danym kraju nie posiada swojego personelu. 

 

Czym jest stałe miejsce prowadzenia działalności?

Stałe miejsce prowadzenia działalności jest definiowane jako dowolne miejsce (inne niż miejsce siedziby działalności gospodarczej podatnika), które charakteryzuje się wystarczającą stałością oraz odpowiednią strukturą w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, by umożliwić temu podatnikowi odbiór i wykorzystywanie usług świadczonych do własnych potrzeb tego stałego miejsca lub świadczenie usług, które wykonuje.  

Stałym miejscem prowadzenia działalności gospodarczej podatnika jest więc taka struktura stworzona przez tego podatnika, która: 

  • jest zlokalizowana w innym kraju niż siedziba ww. podmiotu,  
  • ma charakter stały,
  • posiada odpowiednie zaplecze personalne (w szczególności, w jej skład wchodzą pracownicy lub inne osoby wykonujące czynności na rzecz tego podatnika),
  • posiada odpowiednią infrastrukturę techniczną (nieruchomości, urządzenia i inne maszyny wykorzystywane na potrzeby tej struktury).

Pierwsze dwie przesłanki z reguły nie budzą wątpliwości interpretacyjnych. Problematyczna jest jednak trzecia przesłanka. Na podstawie samej ww. definicji nie można bowiem jednoznacznie rozstrzygnąć, czy ze stałym miejscem prowadzenia działalności mamy do czynienia:

  • jedynie wtedy, gdy ww. zaplecze personalne (i techniczne) jest własnością podatnika, czy
  • także wówczas, gdy podatnik korzysta z takiego zaplecza innego podmiotu (np. usługodawcy).

Polskie organy podatkowe przyjmują w tym zakresie drugie podejście, co jest przyczyną wielu sporów z podatnikami.  

Co istotne, wskazaną powyżej kwestią zajmował się TSUE w postępowaniu będącym przedmiotem wspomnianego wyroku w sprawie C-931/19. 

Czego dotyczył wyrok TSUE?

Sprawa rozpatrywana przez TSUE dotyczyła spółki Titanium Ltd (dalej – Titanium lub Spółka) posiadającej siedzibę na wyspie Jersey. W latach 2009-2010 Spółka ta oddała w najem podlegający VAT nieruchomość położoną na terytorium Austrii. Spółka nie posiadała własnego personelu do świadczenia usług związanych z tym najmem. Korzystała w tym zakresie z usług lokalnego przedsiębiorcy, który pośredniczył w relacjach z usługodawcami oraz fakturowaniu czynszu i opłat. Ponadto, zajmował się on również przygotowywaniem niezbędnych danych do sporządzenia deklaracji VAT. Pełnomocnik Spółki wykonywał świadczenia w lokalu innym niż lokale należące do Titanium. Jednocześnie, pozostałe kwestie i uprawnienia związane z najmem pozostawały w gestii Spółki i były przez nią realizowane w kraju siedziby. Spółka posiadała przede wszystkim uprawnienia decyzyjne do zawierania i rozwiązywania umów najmu.  

Główną kwestią sporną było to, czy Spółka w związku z działalnością polegającą na wynajmie nieruchomości posiada w Austrii stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, i czy w związku z tym powinna zapłacić VAT w Austrii z tytułu tego najmu. 

W orzeczeniu TSUE stwierdzono, że wynajmowana nieruchomość nie stanowi stałego miejsca biznesu Spółki. W ocenie Trybunału wynika to z tego, że Spółka nie zatrudnia personelu do świadczenia usługi najmu. Można wnioskować więc, że brak pracowników – nawet przy korzystaniu z zaplecza personalnego innego podmiotu – wyklucza istnienie stałego miejsca prowadzenia działalności.  

Wpływ wyroku na polską praktykę podatkową 

Omawiane orzeczenie wprost odnosi się jedynie do usługi najmu nieruchomości. Pomimo tego wydaje się, że omawiane orzeczenie może mieć odpowiednie zastosowanie również do innych przypadków, w których podatnik prowadzi na terytorium danego kraju działalność, w zakresie której nie dysponuje własnym personelem.

Możliwe zatem, że omawiany wyrok wpłynie na zmianę dość restrykcyjnego podejścia polskich władz podatkowych do stałego miejsca prowadzenia działalności. Z całą pewności warto obserwować więc najbliższe rozstrzygnięcia podatkowe w tym zakresie. W przypadku zaś zmiany praktyki interpretacyjnej, warto zrewidować przyjęty sposób postępowania w obszarze rozliczania transakcji dokonywanych przez użyciu struktury zlokalizowanej w innym kraju.