TSUE w wyroku z 11 marca 2021 r. w sprawie C-812/19 orzekł, że centrala należąca do grupy VAT i jej zagraniczny oddział spoza takiej grupy to odrębni podatnicy. Oznacza to, że usługi wykonywane pomiędzy tymi podmiotami podlegają opodatkowaniu VAT.
Sprawa duńsko-szwedzka
Sprawa rozpatrywana przez TSUE dotyczyła banku, który w Danii posiada centralę, a w Szwecji oddział. Centrala wchodzi w Danii w skład tzw. grupy VAT. Oznacza to, że centrala jest uznawana na gruncie VAT – wraz z innymi ściśle powiązanymi podmiotami mającymi siedzibę na terytorium Danii – za jednego podatnika. Z kolei szwedzki oddział nie należy do żadnej grupy VAT.
Zagadnienie będące źródłem wątpliwości banku było powiązane z platformą internetową, z której korzysta on w krajach skandynawskich. Bank wyjaśnił, że platforma ta jest użytkowana wspólnie przez wszystkie jego zakłady (w tym centralę i jej szwedzki oddział). W związku z tym, centrala obciąża oddział kosztami tego portalu w części przypadającej na jego działalność.
W odniesieniu do tak przedstawionego stanu sprawy, powstała wątpliwość czy duńską grupę VAT (w tym centralę) i szwedzki oddział należy postrzegać jako jednego czy dwóch odrębnych podatników.
Rozstrzygnięcie TSUE i jego skutki dla banku
W wyniku rozpatrzenia omawianej sprawy, TSUE orzekł, że centralę wchodzącą w skład grupy VAT i jej oddział z innego państwa członkowskiego UE należy traktować jako odrębnych podatników.
Omawiany wyrok stanowi tym samym kontynuację podejścia wyrażonego przez Trybunał w wyroku z 17 września 2014 r. w sprawie C-7/13. We wskazanym wyroku TSUE uznał bowiem, że usługi świadczone przez centralę nienależącą do grupy VAT na rzecz oddziału wchodzącego w skład takiej grupy podlegają opodatkowaniu VAT.
Przyjęcie takiego stanowiska powoduje, że koszty przypisywane przez centralę oddziałowi w związku z korzystaniem przez ten oddział z portalu należy postrzegać na gruncie VAT jako wynagrodzenie za usługi świadczone przez centralę na jego rzecz. Z uwagi na to, w takim przypadku oddział – jako podatnik VAT z tytułu importu usług – jest obowiązany do rozliczenia VAT w Szwecji w tym zakresie.
Szersze skutki orzeczenia Trybunału
Moim zdaniem omawiane orzeczenie ma znaczenie nie tylko z perspektywy ww. banku, ale również z punktu widzenia wszystkich firm, które w jednym państwie członkowskim posiadają centralę wchodzą w skład grupy VAT, a w innych państwach UE oddziały nie należące do takiej grupy.
Wyrok ten dotyczy zatem również polskich oddziałów zagranicznych firm. Przy czym, w mojej opinii nie ma w tym zakresie znaczenia to, że Polska dotychczas nie wprowadziła tzw. instytucji grupy VAT. Dla odpowiedniego zastosowania tego wyroku istotne jest bowiem to, aby do grupy VAT należała centrala oddziału (w państwie jej siedziby), a nie sam oddział.
Wpływ wyroku na sytuację polskich oddziałów
W mojej ocenie skutki omawianego wyroku TSUE dla polskich oddziałów firm zagranicznych mają dwa aspekty – pozytywny i negatywny.
Z jednej strony wyrok Trybunału oznacza dla tych podmiotów możliwość odzyskania VAT naliczonego związanego z towarami i usługami, które wykorzystali oni do wykonywania czynności na rzecz zagranicznej centralni. Polskie oddziały powinny mieć taką możliwość, gdy nie odliczyły one VAT w wyniku uznania, że ww. towary i usługi nie służyły transakcjom opodatkowanym, lecz tzw. czynnościom wewnątrzzakładowym. Przy czym, prawo do odzyskania VAT istnieje do czasu przedawnienia zobowiązania podatkowego, z którym związany jest VAT naliczony. Zatem, co do zasady do 5 lat wstecz.
Natomiast z drugiej strony omawiane orzeczenie może powodować konieczność opodatkowania niektórych czynności realizowanych przez polskie oddziały na rzecz ich centrali. W związku z tym, w przypadku gdy od danej transakcji polski oddział bezpodstawnie nie rozliczy VAT, po jego stronie może powstać zaległość podatkowa, którą powinien on zapłacić wraz z odsetkami za zwłokę. Przy czym, niewykluczone jest w takiej sytuacji również ustalenie przez uprawniony organ podatkowy – w razie ewentualnej kontroli – dodatkowego zobowiązania podatkowego, które również powinno zostać uiszczone na rachunek właściwego urzędu skarbowego.
Mając na względzie powyższe, moim zdaniem niezbędne jest zweryfikowanie transakcji dokonywanych przez polskie oddziały na rzecz ich centrali pod kątem wniosków płynących z omawianego orzeczenia TSUE. Może to pozwolić na pozyskanie dodatkowych środków (w postaci odzyskanego VAT) lub umożliwić uniknięcie kłopotów, z jakimi może się wiązać nieprawidłowe rozliczenie transakcji.