W interesie oferenta jest wskazanie terminu, w ciągu którego będzie oczekiwać odpowiedzi oblata. Jednak nawet gdy go nie wskaże, nie oznacza to, że jego propozycja będzie aktualna bezterminowo.
Zgodnie z art. 66 kodeksu cywilnego oświadczenie woli zawarcia umowy złożonej drugiej stronie stanowi ofertę, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy. W ofercie można oznaczyć termin, w ciągu którego oferent będzie oczekiwać odpowiedzi na złożoną ofertę. Nie jest to jednak element obligatoryjny każdej oferty. Czy zatem można złożyć ofertę bezterminową?
Powszechny tryb
Tryb ofertowy to jeden z podstawowych trybów zawarcia umowy. Jest to tryb szeroko rozpowszechniony w praktyce. Służy do zawierania wszelkiego rodzaju umów, w tym dokonywania ważnych transakcji handlowych.
W trybie tym strona składająca ofertę to oferent, natomiast strona będąca jej adresatem to oblat. Oferent składa oświadczenie woli, którym jest oferta. Oblat natomiast składa oświadczenie woli, którym jest przyjęcie oferty. Oświadczenie oblata jest decydujące i prowadzi do zawarcia umowy.
Stan związania
Czas oczekiwania na przyjęcie oferty przez oblata stanowi stan związania ofertą. Podczas tego stanu oferent, co do zasady, nie może uchylić się od zawarcia umowy. Musi natomiast pozostawać w gotowości do jej zawarcia i wykonania. Oferent nie ma też wpływu na to, czy do zawarcia umowy dojdzie. Decyzja w tym przedmiocie należy wyłącznie do oblata.
Element fakultatywny
Oferent ma prawo określić termin, w którym oblat może przyjąć ofertę. Termin można określić przez wskazanie daty, okresu lub przyszłego i pewnego zdarzenia, do którego oferent będzie oczekiwał odpowiedzi oblata. Po upływie terminu przyjęcie oferty będzie nieskuteczne, a w konsekwencji nie dojdzie do zawarcie umowy. Wskazanie terminu do przyjęcia oferty nie jest jednak obligatoryjne. Czy zatem brak wskazania terminu oznacza, że oferta jest bezterminowa i czy sam oferent może wskazać, że oferta wiąże bezterminowo?
Nieskutecznie wyznaczenie
Dowolność oferenta w wyznaczeniu terminu jest niestety ograniczona. Przyjmuje się, że wskazanie w ofercie, iż wiąże ona bezterminowo, jest nieskuteczne.
Według niektórych autorów taką ofertę poczytuje się jedynie za zaproszenie do zawarcia umowy. Większość jest jednak zdania, że do takiej bezterminowej oferty zastosowanie znajdzie art. 66 § 2 k.c., który określa reguły wyznaczania terminu związania ofertą. Wskazany artykuł ma również zastosowanie w przypadku, gdy oferent w ogóle nie wskaże terminu. Uważa się bowiem, że immanentnym elementem konstrukcyjnym każdej oferty jest ograniczenie czasu związania oferenta złożoną ofertą. Zastrzeżenie bezterminowej oferty jest zatem sprzeczne z samą istotą oferty.
W piśmiennictwie prezentowany jest także pogląd odmienny, który dopuszcza bezterminową ofertę. Jest on jednak odosobniony.
Co ciekawe, wyznaczenie zbyt krótkiego terminu także jest uważane za nieskuteczne.
Kodeksowe reguły
Art. 66 § 2 k.c. przewiduje, że: „oferta złożona w obecności drugiej strony albo za pomocą środka bezpośredniego porozumiewania się na odległość przestaje wiązać, gdy nie zostanie przyjęta niezwłocznie”.
Trudności interpretacyjne mogą pojawić się w przypadku oferty złożonej za pomocą środka innego niż środek bezpośredniego porozumiewania się na odległość. Zgodnie z treścią drugiej części art. 66 § 2 k.c. oferta złożona w taki sposób: „przestaje wiązać z upływem czasu, w którym składający ofertę mógł w zwykłym toku czynności otrzymać odpowiedź wysłaną bez nieuzasadnionego opóźnienia.
Ustawodawca formułuje wyłącznie wytyczne, jak określić termin związania ofertą. Daje to oczywiście możliwość dostosowania terminu do różnych odmiennych sytuacji. Z drugiej jednak strony wywołuje stan niepewności, gdyż oferent i oblat mogą inaczej ocenić długość tego terminu.
Istotne czynniki
Czynnikami, które należy brać pod uwagę przy określaniu terminu, są:
– czas, którego wymaga dotarcie oferty do oblata,
– czas na zapoznanie się z ofertą,
– czas na rozważenie oferty i podjęcie decyzji co do jej przyjęcia,
– czas na sporządzenie i wysłanie odpowiedzi do oferenta,
– czas na dostarczenie odpowiedzi oferentowi.
Dodatkowo na długość terminu może mieć wpływ charakter proponowanej umowy, w tym jej złożoność i zawiłość jej postanowień. Ponadto istotne mogą być również procedury podejmowania decyzji i czas ich trwania w przedsiębiorstwie oblata.
W interesie oferenta jest wskazanie w ofercie terminu, w ciągu którego będzie oczekiwać odpowiedzi oblata. W przeciwnym razie zastosowanie będą mieć reguły kodeksowe. Nie ma zatem możliwości, aby oferta wiązała bezterminowo i mogła zostać przyjęta w każdym czasie.
Całość artykułu jest także dostępna w serwisie rp.pl.
Autor
