Rozprawy zdalne w okresie pandemii
Na podstawie przepisów o przeciwdziałaniu i zwalczaniu Covid-19 wprowadzono do sądów przejściowo tzw. posiedzenie zdalne. Czyli możliwość przeprowadzenia rozprawy lub posiedzenia jawnego przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie ich na odległość. Z wykorzystaniem bezpośredniego przekazu obrazu i dźwięku z posiedzenia. Wówczas osoby uczestniczące w takim posiedzeniu, w tym członkowie składu orzekającego, nie muszą przebywać w budynku sądu. To duże ułatwienie w sprawach sądowych.
Wspomniane przepisy o posiedzeniach zdalnych miały jednak przejściowy charakter – miały obowiązywać do 1 lipca 2024 r.
Rozprawy zdalne w Kodeksie postępowania cywilnego
Jednak na mocy nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.) dodano nowe przepisy, które od 14 marca 2024 r. wprowadzą na stałe i wprost do k.p.c. rozprawy zdalne (w miejsce uchylonych przepisów o przeciwdziałaniu i zwalczaniu Covid-19).
Zarządzenie przeprowadzania posiedzenia zdalnego
Na podstawie wspomnianych przepisów przewodniczący składu sędziowskiego może zarządzić przeprowadzenie posiedzenia zdalnego – z urzędu lub na wniosek osoby, która ma uczestniczyć w posiedzeniu i wskazała adres poczty elektronicznej. Termin na złożenie takiego wniosku to 7 dni (od dnia doręczenia zawiadomienia albo wezwania na posiedzenie). Jednak przy takim zarządzeniu można też zrobić zastrzeżenie, aby osoba przebywała w budynku innego sądu.
Zgłoszenie zamiaru zdalnego udziału w posiedzeniu
Nowelizacja przewiduje też możliwość wzięcia udziału w posiedzeniu zdalnym przy braku uprzedniego wskazania adresu poczty elektronicznej. Wtedy, wzywając na posiedzenie zdalne, informuje się jego uczestników o możliwości stawiennictwa na sali sądowej lub zgłoszenia zamiaru zdalnego udziału w posiedzeniu.
Dodatkowo poucza się, że zamiar ten należy zgłosić najpóźniej na 3 dni robocze przed wyznaczonym terminem posiedzenia. Do skutecznego zgłoszenia zamiaru wystarcza złożenie go za pomocą środków porozumiewania się na odległość (o ile dają one pewność co do osoby składającej oświadczenie) i wskazanie adresu poczty elektronicznej.
Czynności Sądu po zgłoszeniu zamiaru zdalnego udziału w posiedzeniu
Sąd informuje co najmniej na 24 godziny przed terminem posiedzenia m. in. o sposobie przyłączenia się do posiedzenia zdalnego. Osoba biorąca udział w posiedzeniu zdalnym przebywająca poza budynkiem sądu jest zobowiązana poinformować sąd o miejscu, w którym przebywa. Ponadto obowiązana jest dołożyć wszelkich starań, aby warunki w miejscu jej pobytu licowały z powagą sądu i nie stanowiły przeszkody do dokonania czynności procesowych z jej udziałem.
Skuteczność czynności procesowych
Czynności procesowe dokonane w trakcie posiedzenia zdalnego przez strony i innych uczestników przebywających poza salą sądu prowadzącego postępowanie są skuteczne. Wyjątkowo przepisy k.p.c. mogą jednak wymagać ich dokonania w formie pisemnej (np. cofnięcie powództwa, czy rozszerzenie powództwa).
Rozprawy zdalne w praktyce – czy będzie lepiej?
Po kilku latach obowiązywania przepisów dotyczących rozpraw zdalnych można śmiało stwierdzić, że przyjęły się one w praktyce z drobnymi wyjątkami. Niestety czasami nadal zdarzają się problemy techniczne z połączeniem z sądem. Niektóre sądy nie są też jeszcze wyposażone w odpowiedni sprzęt. Miejmy nadzieję, że wskutek nowelizacji przyśpieszą działania w celu zapewnienia sprawnego połączenia we wszystkich sądach. Nie uda się ukryć, że dla stron i ich pełnomocników możliwość udziału w rozprawie online to duże ułatwienie, zwłaszcza kiedy sąd jest oddalony o kilkaset kilometrów od miejsca zamieszkania.
Autor
