13 października 2022 r. wejdą w życie zmiany Kodeksu spółek handlowych (k.s.h.), które niesie za sobą nowelizacja z 9 lutego 2022 r. Jedną z istotnych zmian jest wprowadzenie zasady Business Judgement Rule (tj. zasady biznesowej oceny sytuacji) do przepisów o spółkach z o.o. i spółkach akcyjnych.
Wspomniana zasada oznacza możliwość wyłączenia odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną spółce wskutek decyzji jej organów, które to decyzje okazały się później błędne – o ile podejmowane były w granicach uzasadnionego ryzyka biznesowego, w oparciu o adekwatne do okoliczności informacje.
Podkreślenia wymaga, że zespół ds. reformy prawa handlowego dostrzegł, iż ryzyko jest jednym z nieodzownych elementów prowadzenia działalności gospodarczej. W związku z tym uznał, że działania członków organów nie powinny być oceniane retrospektywnie, przez pryzmat rezultatów. Ale że powinny być oceniane z perspektywy prawidłowości trybu podejmowania decyzji, w odniesieniu do momentu podejmowania takiej decyzji, z uwzględnieniem okoliczności towarzyszących podejmowaniu decyzji.
Ustawodawca akcentuje zatem wprost, że przy ocenie zasadności zwolnienia członka organu z odpowiedzialności pomocne będą wszelkie informacje, analizy, opinie, którymi dysponował organ przy podejmowaniu decyzji. Zapewne wzmocni to tendencję do tworzenia tzw. defense file (czyli dokumentacji w obronie stanowiska przy podejmowaniu decyzji). W związku z tym wzrośnie znaczenie analiz prawnych, opinii, raportów itp. dokumentów dotyczących obrony słuszności podejmowanych decyzji.
Dzięki nowelizacji członkowie organu, którzy starannie i lojalnie wykonywali swoje obowiązki i którzy zdecydowali się na podjęcie przez spółkę ryzyka w oparciu o odpowiednie badania czy analizy, zyskają ochronę na wypadek, gdyby później się okazało, że decyzja była jednak nietrafna i doprowadziła do wyrządzenia spółce szkody. Ustawodawca wyszedł bowiem z założenia, że członkowie organów spółki powinni móc uwolnić się od odpowiedzialności za niekorzystny rezultat swoich decyzji, jeżeli proces podjęcia takich decyzji został przeprowadzony prawidłowo.
Podobne rozwiązania do zasady Business Judgement Rule można znaleźć w kodeksach lub ustawach wielu państw, w tym w Austrii, Chorwacji, Czechach, Hiszpanii, Niemczech, Portugalii, Słowacji czy Rumunii. Jest ona również zawarta w Europejskim modelu kodeksu spółek handlowych. Wprowadzone zmiany mają też na celu harmonizację rozwiązań obowiązujących w spółce z o.o. i spółce akcyjnej, z tymi, które zostały wprowadzone już wcześniej w prostej spółce akcyjnej. Sytuacja w tych spółkach nie powinna być bowiem różnicowana.
W naszej ocenie wprowadzenie do przepisów o spółkach z o.o. i spółkach akcyjnych zasady Business Judgement Rule jest zasadne. Prawo korporacyjne nie powinno bowiem przyczyniać się do wstrzymywania decyzji biznesowych w obawie przed odpowiedzialnością, tylko dlatego, że osoby zarządzające spółkami, mimo posiadanej wiedzy i doświadczenia, nie są w stanie przewidzieć wszystkich możliwych konsekwencji swoich decyzji przy tak dynamicznie zmieniającym się otoczeniu prawnym i biznesowym.
Zachęcamy by zapoznać członków organów spółek ze wspomnianą zasadą i uczulić ich na konieczność zbierania wspomnianych analiz, opinii i raportów towarzyszących podejmowaniu określonych decyzji biznesowych. Przy tej okazji warto też zadbać o odpowiednie dostosowanie obowiązujących w spółce zasad compliance, a także o właściwy obieg dokumentów, spisywanie argumentów, głosów doradców, specjalistów itd.
Polecamy Państwa uwadze także inne nasze wpisy na temat nowelizacji KSH.
Autor
