Podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia 100% VAT od wydatków związanych z samochodem, którego konstrukcja wyklucza jego użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą. I to nawet wtedy, gdy zostaną one poniesione przed uzyskaniem zaświadczenia z okręgowej stacji kontroli pojazdów i odpowiedniego wpisu w dowodzie pojazdu. Tak wynika z orzecznictwa sądów administracyjnych. Organy podatkowe zdają się jednak nie aprobować tego podejścia.
Odliczanie VAT od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi
W świetle ustawy o VAT, prawo do odliczenia VAT od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi podlega istotnym ograniczeniom. Zgodnie bowiem z zasadą ogólną, w przypadku takich wydatków podatnicy mogą odliczyć jedynie 50% podatku VAT naliczonego.
Do wydatków związanych z samochodami osobowymi zalicza się przy tym wydatki dotyczące:
- nabycia, importu lub wytworzenia tych pojazdów oraz nabycia lub importu ich części składowych;
- używania tych pojazdów na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, związane z tą umową, inne niż wymienione w pkt poniżej,
- nabycia lub importu paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu, wykorzystywanych do napędu tych pojazdów, usług naprawy lub konserwacji tych pojazdów oraz innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów.
Powyższa zasada – wprowadzająca 50% odliczenie – nie zawsze jednak znajduje zastosowanie. W drodze wyjątku, omawianego ograniczenia w odliczeniu VAT nie stosuje się m.in. w odniesieniu do wydatków związanych z pojazdem, który jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika (w takim przypadku odliczenie wynosi 100%). Z taką sytuacją mamy do czynienia natomiast m.in. wówczas, gdy konstrukcja tego pojazdu wyklucza jego użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że jego użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne.
Spełnienie powyższych wymagań konstrukcyjnych stwierdza się przy tym na podstawie:
- dodatkowego badania technicznego przeprowadzonego przez okręgową stację kontroli pojazdów, potwierdzonego zaświadczeniem wydanym przez tę stację, oraz
- dowodu rejestracyjnego pojazdu zawierającego odpowiednią adnotację o spełnieniu tych wymagań (w zależności od przypadku, w postaci tzw. wpisu VAT-1 lub VAT-2).
W związku z powyższym powstaje wątpliwość, co do tego w jakiej wysokości podatnik może odliczyć VAT (100% czy 50%) od wydatków związanych z tego typu pojazdami, gdy zostaną one poniesione jeszcze przed uzyskaniem zaświadczenia z okręgowej stacji kontroli pojazdów i ww. wpisu w dowodzie pojazdu.
Korzystne podejście sądów administracyjnych
Zgodnie z jednolitym poglądem prezentowanym przez sądy administracyjne, prawo podatnika do odliczenia 100% VAT od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi nie może być uzależnione od uzyskania zaświadczenia z okręgowej stacji kontroli pojazdów oraz adnotacji w dowodzie rejestracyjnym. Zdaniem Sędziów, powyższe dokumenty stanowią jedynie potwierdzenie spełnienia wymaganych ustawą o VAT cech konstrukcyjnych pojazdu umożliwiających zastosowanie pełnego odliczenia VAT i jakie takie nie mogą decydować o wysokości odliczenia.
W konsekwencji, sądy administracyjne stoją na stanowisku, że podatnicy mają prawo do odliczenia 100% VAT z faktur dokumentujących wydatki związane z pojazdami samochodowymi, którego konstrukcja wyklucza jego użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą, nawet gdy zostały one poniesione jeszcze przed uzyskaniem zaświadczenia z okręgowej stacji kontroli pojazdów i odpowiedniego wpisu w dowodzie pojazdu.
Powyższe podejście zostało zaprezentowane m.in. w wyroku WSA z 7 lipca 2022 r. (I SA/Ke 203/22), wyroku WSA z 11 marca 2021 r. (I SA/Kr 1213/20), wyroku WSA z 19 lutego 2020 r. (I SA/Bd 784/19) oraz w wyroku NSA z 7 czerwca 2018 r. (I FSK 965/16).
Organy podatkowe mają własne zdanie
Z wyżej zaprezentowanym podejściem sądów administracyjnych niestety nie zgadza się jednak dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Jego zdaniem ww. wymogi w postaci:
- wykonania dodatkowego badania technicznego pojazdu potwierdzonego stosowanym zaświadczeniem stacji kontroli pojazdu oraz
- uzyskania adnotacji (VAT-1/VAT-2) w dowodzie rejestracyjnym pojazdu,
są warunkami koniecznymi do możliwości odliczenia 100% podatku naliczonego od wydatków związanych z samochodami określonymi w art. 86a ust. 9 pkt 1 i 2 ustawy o VAT.
W związku z tym, zdaniem dyrektora KIS – mimo spełnienia przez pojazd wymogów konstrukcyjnych zezwalających na pełne odliczenie – podatnik, który poniósł wydatki „samochodowe” przed spełnieniem ww. dodatkowych wymogów może odzyskać jedynie 50% VAT naliczonego w tym zakresie.
Takie stanowisko zostało zaprezentowane m.in. w interpretacji z 29 lipca 2022 r. (0114-KDIP4-2.4012.255.2022.2.MB) oraz w interpretacji z 27 lipca 2022 r. (0114-KDIP4-2.4012.255.2022.2.MB).
Nieuprawnione ograniczenie prawa do odliczenia
W naszej ocenie stanowisko przyjmowane przez dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej jest nieprawidłowe i prowadzi do nieuprawnionego ograniczenia podatnikom prawa do odliczenia. Prawo to nie może być bowiem uzależniane od spełnienia wymogów formalnych. Takie działanie jest bowiem niezgodne z unijną zasadą proporcjonalności VAT.
Niezależnie od powyższego, ww. podejście organów podatkowych powinno zostać niewątpliwie uwzględnione w toku dokonywania rozliczeń podatkowych. Jednocześnie, podatnicy zamierzający odliczać 100% VAT od wydatków związanych z omawianymi pojazdami – celem zapewnienia bezpieczeństwa odliczenia – powinni zawczasu spełnić wszystkie obowiązujące wymogi, w tym uzyskać zaświadczenie z okręgowej stacji kontroli pojazdów i odpowiedni wpis w dowodzie pojazdu.
Autor
