Od 1 lipca 2023 r. – po długim okresie prac legislacyjnych – wchodzi w życie pakiet SLIM VAT 3. Jest to kolejny pakiet uproszczeń, który – zgodnie z założeniami Ministerstwa Finansów – ma przyczynić się do ułatwienia stosowania przepisów ustawy o VAT.
Czego dotyczą zmiany?
Zmiany wprowadzone w ramach pakietu SLIM VAT 3 dotyczą przede wszystkim:
- określenia w ustawie o VAT zasad przeliczania faktur korygujących wyrażonych w walutach obcych na złotówki,
- zniesienia wymogu posiadania faktury przy odliczaniu VAT od WNT,
- zmiany sposobu określania wysokości sankcji VAT.
Nowe zasady przeliczania faktur korygujących
Do tej pory przepisy ustawy o VAT wskazywały wyłącznie wg jakiego kursu należy przeliczać na złotówki kwoty wynikające z faktur pierwotnych. Brak było natomiast regulacji dotyczących zasad przeliczania na złotówki faktur korygujących – co powodowało liczne wątpliwości w tym zakresie.
Dzięki SLIM VAT 3 w ustawie o VAT uregulowane zostały te zasady. Zgodnie z nowelizacją, począwszy od 1 lipca, przeliczenia faktur korygujących na złotówki będzie się dokonywało wg tego samego kursu, wg którego przeliczona była faktura pierwotna. Co istotne – zasada ta będzie dotyczyła wszystkich faktur korygujących, niezależnie od tego do jakiej transakcji odnosi się korekta, niezależnie od przyczyny korekty oraz niezależnie od tego czy korekta jest in plus czy in minus.
W tym zakresie przewidziany jest tylko jeden wyjątek: dotyczy on tych podatników, którzy korzystają z możliwości stosowania jednolitego kursu przeliczenia na potrzeby VAT oraz CIT. Ci podatnicy do przeliczania faktur korygujących powinni stosować zasady wynikające z przepisów o CIT.
Uproszczenia przy przeliczaniu zbiorczych faktur korygujących
Ustawodawca przewidział uproszczenie dla przeliczania VAT zbiorczych faktur korygujących.
W przypadku wystawienia przez podatnika zbiorczej faktury korygującej lub otrzymania przez niego takiej faktury dokumentującej transakcję objętą mechanizmem odwróconego obciążenia może on wybrać:
- albo przeliczy ją wg kursu z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wystawienia tej zbiorczej faktury korygującej
- albo zastosuje różne kursy, które zastosował uprzednio do przeliczenia poszczególnych faktur pierwotnych objętych korektą.
Możliwość przeliczania zbiorczych faktur korygujących wg kursu z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień ich wystawienia dotyczy jednak tylko korekt in minus dokumentujących „opusty i obniżki ceny”. Takiej możliwości nie ma w odniesieniu do zbiorczych korekt in plus. Poza tym, wątpliwości budzi stosowanie uproszczenia w odniesieniu do zbiorczych faktur korygujących in minus wystawianych np. w celu poprawienia błędu lub udokumentowania zwrotów towarów.
Rezygnacja z wymogu otrzymania faktury dla odliczenia VAT od WNT
Wprawdzie w ramach pakietu SLIM VAT 2 zniesiono szyk rozstawny, to jednak nadal, jako warunek rozliczenia VAT należnego i VAT naliczonego z tytułu WNT w tej samej deklaracji, pozostało otrzymanie przez nabywcę towarów faktury dokumentującej WNT w ciągu 3 miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy.
Od 1 lipca faktura dokumentująca WNT nie będzie już warunkiem odliczenia VAT z tego tytułu. W efekcie podatek naliczony i należny z tytułu WNT będą zawsze rozliczane dokładnie w tym samym okresie rozliczeniowym.
Zmiany w zakresie ustalania sankcji VAT
Zmiany w zakresie ustalania sankcji VAT sprowadzają się do rezygnacji ze sztywno wyznaczonych stawek sankcji VAT. Zamiast tego, organy podatkowe będą określały wysokość sankcji uznaniowo, w oparciu o kryteria wskazane w przepisach. W zależności od przypadku, jej górna granica będzie mogła wynieść maksymalnie do 30%, do 20% lub do 15% różnicy w podatku.
Sankcja 100% będzie miała odtąd zastosowanie jedynie w przypadku stwierdzenia, że podatnik uczestniczył w oszustwie podatkowym w sposób świadomy (tj. nieprawidłowość była skutkiem celowego działania podatnika lub jego kontrahenta, o którym podatnik miał wiedzę).
Czy będzie możliwe ustalenie sankcji VAT na poziomie 0%?
Zasady ustalania sankcji w VAT nadal budzą jednak szereg wątpliwości. Przykładowo, nie jest jasne, czy organ podatkowy, w razie stwierdzenia zaległości podatkowej, będzie mógł odstąpić od ustalenia tej sankcji (tj. ustalić ją na poziomie 0%).
Z jednej strony wydaje się, że ustalenie sankcji na poziomie 0% powinno być możliwe. Przepisy określają bowiem wyłącznie górną wysokość sankcji, nie wskazują natomiast jej wartości minimalnej.
Z drugiej jednak strony z przepisów wynika, że w razie stwierdzenia, że podatnik zaniżył podatek, naczelnik urzędu skarbowego „ustala” dodatkowe zobowiązanie podatkowe. Takie sformułowanie niejako obliguje organ do ustalenia sankcji i nie daje mu możliwości odstąpienia od jej ustalenia. Istnieje zatem duże prawdopodobieństwo, że w razie stwierdzenia zaległości podatkowej u podatnika, organy podatkowe będą czuły się zobligowane do ustalania sankcji.
Okresy za jakie sankcja będzie mogła być stosowana
Nowe przepisy o sankcji weszły w życie 6 czerwca.
Zgodnie z regulacjami przejściowymi, stosuje się je do postępowań podatkowych, kontroli podatkowych lub kontroli celno-skarbowych, wszczętych i niezakończonych przed dniem ich wejścia w życie.
Wynika z tego, że sankcja w nowej wersji będzie stosowana do zaległości za wszystkie nieprzedawnione okresy (w tym za okresy przed czerwcem 2023), w odniesieniu do których postępowanie lub kontrola podatkowa zakończyła się po 6 czerwca 2023 r.
***
Niestety, SLIM VAT 3 to nie tylko kolejne uproszczenia w rozliczaniu VAT, ale również kolejne wątpliwości. Czas pokaże w jaki sposób rozwinie się praktyka ich stosowania.
Autor
