Stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej budzące wiele wątpliwości doczekało się wydania kolejnego wyroku. Tym razem TSUE 7 maja 2020 r. w sprawie C‑547/18 orzekł, że nie można wywieść istnienia stałego miejsca prowadzenia działalności spółki mającej siedzibę w państwie trzecim, wyłącznie opierając się na fakcie, że spółka ta posiada w państwie członkowskim spółkę zależną.
Dodatkowo Trybunał wskazał, że usługodawca nie jest również zobowiązany do badania, w celu dokonania takiej oceny, stosunków umownych łączących te dwa podmioty.
Czym jest stałe miejsce prowadzenia działalności
Kwestia stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej jest istotna z punktu widzenia określenia miejsca świadczenia usług na gruncie VAT. Zgodnie z ustawą o VAT, takim miejscem jest – co do zasady – siedziba działalności gospodarczej usługobiorcy. Reguła ta ulega jednak zmianie, gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej. Wówczas miejscem świadczenia tych usług jest stałe miejsce prowadzenia działalności.
Kiedy podatnik ma w Polsce stałe miejsce prowadzenia działalności
Określenie czy podatnik ma w Polsce stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej jest wyzwaniem. Należy bowiem pamiętać, że polska ustawa o VAT nie zawiera legalnej definicji tego pojęcia. Pozostaje zatem konieczność odwołania się do Rozporządzenia Wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z 15 marca 2011 r. (dalej – Rozporządzenie) i orzecznictwa TSUE. Istotne znaczenie mają także wydawane w tym zakresie indywidualne interpretacje podatkowe.
Co wynika z wyroku TSUE z 7 maja 2020 r.
TSUE orzekł, że:
- z samego faktu posiadania spółki zależnej nie można wywodzić istnienia stałego miejsca prowadzenia działalności. Kwestia stanowienia przez podmiot zależny stałego miejsca prowadzenia działalności zależy od spełnienia przesłanek wynikających w szczególności z art. 11 Rozporządzenia;
- usługodawca nie jest zobowiązany do przeprowadzenia analizy stosunków umownych występujących między usługobiorcą a jego spółką zależną w celu określenia, czy podmiot ten poprzez też spółkę posiada w danym państwie stałe miejsce prowadzenia działalności. Jak bowiem wskazał TSUE, w szczególności art. 22 ust. 1 akapit drugi odnosi się do umowy świadczenia usług między usługodawcą a podatnikiem-usługobiorcą, a nie do stosunków umownych między tymi podmiotami.
Stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej nadal budzi wątpliwości
Wydanie wyroku w sprawie C‑547/18 zdecydowanie stanowi krok naprzód w rozumieniu pojęcia stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Na jego podstawie podatnicy mogą się bowiem bronić przed automatyzmem określania takiego stałego miejsca na podstawie samego faktu posiadania podmiotu zależnego. Z drugiej jednak strony TSUE rozczarował podatników nie zawierając w długo wyczekiwanym wyroku jasnych wskazówek, co do kryteriów decydujących o stałym miejscu prowadzenia działalności w przypadku posiadania spółek zależnych. Szkoda, że w tak ważnej sprawie TSUE nie zdecydował się na sformułowanie jasnych wytycznych w oparciu o cenne wnioski wynikające z opinii rzecznik generalnej J. Kokott. Zwłaszcza, że na rozstrzygnięcie czekają kolejne sprawy.