Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) 28 lipca 2023 r. wydał wyrok o sygn. akt I FSK 892/18. Dotyczy on opodatkowania VAT sprzedaży centrum handlowego. Co istotne, stanowisko NSA różni się od obecnej praktyki odnoszącej się do sprzedaży nieruchomości komercyjnych. Wydaje się więc, że analizowane rozstrzygnięcie może stanowić początek rewolucji w tym zakresie.
Czego dotyczył spór?
Sprawa dotyczyła sprzedaży centrum handlowego. Sprzedaż wiązała się m.in. z przeniesieniem wszelkich praw i wierzytelności wynikających z umów najmu, gwarancji budowlanych oraz umów własności intelektualnej. Nie objęła ona jednak obowiązków wynikających z umowy zarządzania, w tym monitoringu, umowy ubezpieczenia nieruchomości, umów w zakresie dostaw mediów i bieżącego administrowania przedsięwzięciem jak również umów dotyczących rachunków bankowych.
Zdaniem organów podatkowych okoliczności sprawy przesądzały, że analizowana sprzedaż dotyczy zorganizowanej części przedsiębiorstwa (ZCP). Nie podlega ona zatem VAT. Odzyskanie podatku VAT zapłaconego przez nabywcę zostało więc zakwestionowane. Taka ocena opierała się na uznaniu, że przedmiot transakcji był wystarczający dla kontynuowania przez nabywcę dalszej, samodzielnej działalności gospodarczej. Co wymaga podkreślenia, pozytywna interpretacja indywidualna potwierdzająca prawo do odliczenia VAT w ramach dokonanej dostawy nie została uwzględniona. Organy podatkowe uznały to rozstrzygnięcie jako niekompletne, gdyż dotyczyło ono wyłącznie prawa do odliczenia VAT w związku z dokonaną dostawą. Treść interpretacji nie objęła jednak klasyfikacji tej dostawy jako sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa.
Dalsze kroki podjęte w sprawie
Sprawa ostatecznie trafiła do NSA, który zawiesił postępowanie i wystąpił z wnioskiem o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE).
TSUE uznał, że Polskie przepisy dotyczące ZCP nie naruszają unijnej Dyrektywy VAT. Co więcej, brak przeniesienia takich składników majątku, jak umowa zarządzania czy umowa ubezpieczenia w ramach sprzedaży nieruchomości, nie wystarcza, aby uniemożliwić dalsze prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej. Krótko mówiąc – TSUE podkreślił, że warunkiem uznania dostawy nieruchomości za ZCP jest rozpoznanie, czy przekazywane składniki majątku są wystarczające dla prowadzenia samodzielnej działalności gospodarczej.
Stanowisko NSA
Opierając się na wskazówkach TSUE, NSA oddalił skargę kasacyjną i podtrzymał kwestionowane przez nabywcę stanowisko. NSA potwierdził więc, że analizowane zbycie nieruchomości komercyjnej nie stanowi dostawy opodatkowanej VAT, lecz zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Sprzedaż taka nie podlega z kolei opodatkowaniu VAT. Sentencja wyroku została już opublikowana, ale nie jest jeszcze dostępne jego pisemne uzasadnienie.
Znaczenie wyroku dla podatników
Stanowisko NSA różni się od obecnej praktyki wykształconej po opublikowaniu przez Ministra Finansów 11 grudnia 2018 r. Objaśnień podatkowych. Objaśnienia te dotyczą opodatkowania VAT transakcji zbycia nieruchomości komercyjnych. Wytyczne w nich zawarte nadal obowiązują. Zastosowanie się do nich przez podatnika – w myśl zasad określonych w art. 14n § 4 Ordynacji podatkowej – gwarantuje mu formalną moc ochronną.
Nie można jednak wykluczyć, że wskazane objaśnienia w przyszłości nie ulegną zmianie. W konsekwencji, utrwalona praktyka opodatkowania VAT transakcji związanych z nieruchomościami również może ulec przekształceniu. Mając to na uwadze, planując zbycie nieruchomości komercyjnej warto uzyskać interpretację indywidualną we własnej sprawie. Takie rozstrzygnięcie zabezpiecza przed ewentualną zmianą linii interpretacyjnej.
Okoliczności analizowanej sprawy pokazują także, jak ważne jest prawidłowe formułowanie okoliczności stanu faktycznego i pytań w ramach wniosku o indywidualną interpretację.
Autor
